Judith Tersteeg over vernieuwing Richtlijn Pakketreizen: ‘Ik ben er niet gerust op’

29 juli 2024 - 12:35 Redactie Reisbizz

Met de aankomende vernieuwing van de Richtlijn Pakketreizen staan er wijzigingen op stapel rondom ‘onvermijdbare en buitengewone omstandigheden’. Zoals ik in een eerdere column voor Reisbizz Magazine aangaf, is het onduidelijk welk reisadvies straks gevolgd moet worden. Daarnaast geldt dat met de huidige concepttekst de reiziger in de toekomst waarschijnlijk nog eerder tot kosteloze beëindiging van de pakketreisovereenkomst kan overgaan wegens ‘onvermijdbare en buitengewone omstandigheden’.

Een reiziger kan zijn reis op dit moment kosteloos annuleren als zich op de plaats van bestemming (of in de onmiddellijke omgeving daarvan) ‘onvermijdbare en buitengewone omstandigheden’ voordoen die aanzienlijke gevolgen hebben voor de uitvoering van de pakketreis. Voorbeelden zijn oorlog of andere ernstige veiligheidsproblemen zoals terrorisme, grote gevaren voor de menselijke gezondheid zoals de uitbraak van een ernstige ziekte op de reisbestemming, of natuurrampen zoals bosbranden, overstromingen, aardbevingen of weersomstandigheden.

Wanneer de onvermijdbare en buitengewone omstandigheden zich op de plaats van vertrek of onderweg voordoen, is annulering door de reiziger op deze grond niet mogelijk. Stel dat er wordt gestaakt op de luchthaven van vertrek (of van een tussenlanding) waardoor de reiziger niet vanaf die luchthaven kan vertrekken, dan kan de reiziger dus niet kosteloos annuleren. De pakketreis kan weliswaar niet conform afspraak worden uitgevoerd, maar de organisator moet in staat worden gesteld die non-conformiteit weg te nemen door de reiziger bijvoorbeeld om te boeken naar een andere vlucht vanaf een andere luchthaven.

Nog een stap verder
In een arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie (‘HvJEU’) van eind februari 2024 (Tez Tours) is de reikwijdte van de onvermijdbare en buitengewone omstandigheden ter plaatse al enigszins opgerekt. Het Hof heeft geoordeeld dat bij de vaststelling of onvermijdbare en buitengewone omstandigheden die zich voordoen op de plaats van bestemming aanzienlijke gevolgen hebben voor de uitvoering van de pakketreis “ook rekening kán worden gehouden met de gevolgen die zich voordoen op de plaats van vertrek en op de verschillende plaatsen die tijdens de heen- en terugreis worden aangedaan, indien deze van invloed zijn op de uitvoering van deze pakketreis”.

Als het aan Brussel ligt, gaat men nog een stap verder. In de concepttekst van de nieuwe Richtlijn is namelijk opgenomen dat de reiziger ook kosteloos mag annuleren als de onvermijdbare en buitengewone omstandigheden zich voordoen op de plaats van vertrek of onderweg. Welke situaties hier precies allemaal onder gaan vallen, is nog niet duidelijk. Duidelijk lijkt me wel dat zonder nadere inkadering, deze verruiming van de rechten van de reiziger voor de organisatoren nadelig gaat uitvallen.

In het voorbeeld van een staking op Schiphol of een luchthaven bij de overstap, zal dus waarschijnlijk gaan gelden dat de reiziger kosteloos mag annuleren. Als reisorganisator wordt je dan de mogelijkheid ontnomen om de problemen op te lossen.

Domme pech, bestaat dat nog?
En hoe zit het dan met de reiziger die stelt dat hij niet tijdig op de luchthaven kan komen omdat er bijvoorbeeld een staking is bij het openbaar vervoer of omdat er protesten zijn van de boeren op de A12? Als in deze voorbeelden de reiziger kosteloos zou mogen annuleren, dan vraag ik me af wat er is gebeurd met het principe dat je als reiziger ook wel eens gewoon ‘domme pech’ kunt hebben?

Een organisator moet instaan voor alle reisonderdelen die deel uitmaken van de reisovereenkomst. Als de organisator zijn afspraken uit de reisovereenkomst kan nakomen, maar de reiziger vanwege omstandigheden op de plaats van vertrek bijvoorbeeld niet tijdig aan de reis kan beginnen, dan kan ik niet uitleggen waarom de reisorganisator daarvoor ook het risico zou moeten dragen. De organisator wordt anders een soort verzekeraar. Zonder link tussen de onvermijdbare en buitengewone omstandigheden en de reisdiensten, moet de organisator zich mijns inziens met succes kunnen beroepen op het feit dat deze omstandigheden op de plek van vertrek géén invloed hebben op de uitvoering van de pakketreis waardoor kosteloze annulering niet aan de orde kan zijn. Bijvoorbeeld een gevalletje domme pech, vlucht weg.

Ik ben er echter nog niet gerust op dat de huidige tekst ook zo wordt uitgelegd…