Achter de schermen wordt druk overlegd door advocaten van onder andere SGR en touroperators, waaronder TUI, welke juridische stappen genomen kunnen worden om frauduleus handelen voorafgaande aan het DRT/D-reizen bankroet in 2021 aan de kaak te stellen. Partijen houden hun kaken om tactische redenen nog stijf op elkaar, maar ‘er zit schot in de zaak’, aldus een ingewijde bron. Een definitieve beslissing wordt binnenkort verwacht.
Dit nadat de curatoren onlangs tot ieders verbazing aangaven af te zien van een juridische procedure tegen oud D-reizeneigenaren Jan Henne De Dijn en Marije Haeck (Selten BV) namens de gezámenlijke - dit met nadruk - crediteuren. Verschillende juridische teams buigen zich op dit moment over die volgens velen onbegrijpelijke uitspraak van de curatoren. Het zou niet alleen over de mogelijkheid van een rechtszaak gaan, maar ook over andere vormen van juridische genoegdoening. Alle opties worden afgewogen.
Ook de dubieuze rol die de Duitse aandeelhouder Raiffeisen Touristik Group (RTG) mogelijk zou hebben gespeeld bij de symbolische verkoop van DRT aan Selten midden in de covidcrisis, wordt door de curatoren niet aangepakt, omdat “we niet hebben kunnen constateren dat er op onrechtmatige wijze gebruik is gemaakt van de financiële middelen”, aldus het curatorenverslag. Toch zou er volgens critici sprake zijn van een bedenkelijke constructie, waarbij RTG-garanties bij de management buy out niets waard bleken te zijn.
Gesjoemel coronavouchers
Deskundigen noemen de zogenaamd niet bewezen onrechtmatigheid aantoonbare onzin. Er was volgens hen wel degelijk sprake van gesjoemel met ongedekte coronavouchers, misleiding van klanten en leveranciers en andere misstanden, die het faillissement en de enorme schadeberg die D-reizen achterliet, duidelijk hebben beïnvloed. Alleen al het Garantiefonds leed een nettoschade van rond de 10 miljoen euro. SGR-directeur Erik Jan Reuver wil nu niets zeggen over een eventuele gang naar de rechter, gezien de gevoeligheden. Ook TUI-topman Arjan Kers geeft geen commentaar.
Gekeken wordt naar verluidt of een rechtszaak of alternatieve ingrepen pragmatisch gezien wel zin hebben en wat ze aan schadevergoeding daadwerkelijk kunnen opleveren. De kernvraag van de advocaten lijkt dan ook: wat is haalbaar? De grootste schuldeisers zijn naast SGR en TUI andere grote touroperators die via retail verkopen, maar ook airlines voor losse tickets, waar stiekem pakketreizen van werden gemaakt, en refunds die niet zijn doorgesluisd. Klantgelden werden massaal door D-reizen vastgehouden om bijvoorbeeld de salarissen en winkelhuren te kunnen betalen.
Verhalen miljoenenschades
In hoeverre het verhalen van miljoenenschades juridisch zoden aan de dijk gaat zetten, blijft vooralsnog onzeker. Het gaat erom wie er precies beschuldigd zouden kunnen worden van verwijtbaar gedrag. D-reizen leed die tijd al langer forse verliezen en had precovid een negatief eigen vermogen van bijna 15 miljoen euro opgebouwd. De coronacrisis betekende weliswaar de nekslag, omdat de omzet kelderde en kosten doorliepen, maar misbruik van (nul)vouchers en de beoogde plannen voor oneigenlijke herfinanciering via het aangekondigde Voucherfonds zijn volgens juristen in feite illegale handelingen, waardoor de schade tot grote hoogte kon oplopen.
Ook de curatoren geven trouwens in hun verslag toe dat “bepaalde gebeurtenissen mogelijk tot nadeel hebben geleid bij sommige betrokken partijen”. Maar, zeggen ze er gelijk bij, “wij komen alleen op voor de collectieve belangen. Vanuit de boedel nemen we daarom geen juridische actie en gaan door met de afwikkeling van het faillissement.” Kennelijk nemen zij geen aanstoot aan onbehoorlijk bestuur, aldus een gedupeerde.
Reconstructie ramp moeilijk
In het curatorenverslag wordt de ANVR geciteerd, die vaststelt dat het fraude is, als klantbetalingen in handen van de agent bij annulering van de reis door de touroperator alsnog worden omgezet in een voucher of als het reisbureau op eigen naam vouchers uitgeeft, terwijl er geen reis aan ten grondslag ligt. De curatoren beweren desondanks dat niet meer goed is na te gaan hoe een en ander toen is gelopen. “Een reconstructie is gezien de complexiteit moeilijk, omdat de omstandigheden steeds en snel wijzigden.”
Het zou gaan om tenminste 15 miljoen euro aan eigen D-reizen vouchers, meestal zonder dat daar zogeheten kluisvouchers van touroperators tegenover stonden. De DRT-directie verweerde zich door te stellen dat ze dacht wel bevoegd te zijn deze vouchers uit te geven om massaal bankroet in de reisindustrie te voorkomen. “Immers het doel van de hele regeling was terugbetalingsuitstel na het schrappen van reizen door coronamaatregelen.”
Maar volgens de SGR moest het voor iedereen in de reiswereld echt wel duidelijk zijn dat dit juist niet was toegestaan en dat kluisvouchers voor retailers noodzakelijk waren. Nulvouchers zonder die dekking waren expliciet verboden, zo blijkt uit allerlei emails en brieven van SGR en ANVR in het DRT-dossier.