Hoewel het aantal ordeverstorende passagiers bij Nederlandse luchtvaartmaatschappijen toeneemt, komt er voorlopig geen nationale zwarte lijst om hen te weren. KLM en dochter Transavia delen sinds 2022 wel zo’n No Fly-list, maar dat heeft volgens onderzoek niet tot verbetering geleid. Bovendien is de invoering ervan juridisch erg ingewikkeld. Dat schrijft minister Madlener (Infrastructuur) aan de Tweede Kamer. Hij zet in plaats daarvan in op onder meer een publiekscampagne, en een onderzoek naar gerichtere en aanvullende maatregelen.
“De luchtvaartmaatschappijen, de Koninklijke Marechaussee en het OM hebben onderzocht in hoeverre het delen van zwarte lijsten bijdraagt aan het terugbrengen van het aantal ordeverstorende passagiers. Hierbij is naar de volgende aspecten gekeken: de effectiviteit van het delen van zwarte lijsten tussen KLM en Transavia, herhaling van strafbaar gedrag, de kwalificatie van overtredingen door luchtvaartmaatschappijen en de geschiktheid van het delen van zwarte lijsten als maatregel”, schrijft Madlener.
Hij vervolgt: “Uit het onderzoek is gebleken dat het delen van zwarte lijsten tussen de Nederlandse luchtvaartmaatschappijen onderling niet het juiste middel is om het aantal ordeverstorende passagiers terug te dringen. KLM en Transavia delen sinds 2022 de zwarte lijsten met elkaar. Ondanks het delen van de zwarte lijsten is in oktober 2024 het aantal ordeverstorende passagiers met 52 procent bij KLM en 168 procent bij Transavia ten opzichte van 2022 gestegen. Ook blijkt uit het onderzoek dat het aantal recidiverende ordeverstorende passagiers nihil is. In de zaken die het OM hebben bereikt betrof het telkens misdragingen van andere passagiers.”
“Kortom, de beschikbare data laat niet zien dat het delen van de zwarte lijsten leidt tot een vermindering in het aantal ordeverstorende passagiers. Daarnaast bestaan er forse belemmeringen van juridische en operationele aard die de totstandkoming van het delen van passagiersgegevens binnen afzienbare tijd met een realistische inzet van mensen en middelen onmogelijk maakt”, aldus de minister.
Andere maatregelen
In plaats daarvan is er een onderzoek gestart naar de aard en omvang van de problematiek rond ordeverstorende passagiers. Madlener: “Het feit dat het aantal ordeverstorende passagiers alleen maar aan het groeien is, en dat deze stijging niet door terugkerende overtreders komt, vraagt om meer inzicht in de problematiek.” Dit onderzoek moet leiden tot gerichtere en aanvullende maatregelen en is begin volgend jaar klaar. Daarnaast wordt er gewerkt aan een communicatiestrategie, waardoor passagiers worden aangespoord beter na te denken over de impact van hun gedrag. Ook start in het eerste kwartaal van volgend jaar een publiekscampagne om reizigers bewust te maken van de juridische gevolgen van wangedrag.
Pilotenvakbond VNV reageert teleurgesteld. De bond vraagt zich af of het aantal amokmakers zonder gedeelde zwarte lijst tussen KLM en Transavia niet nog harder was gestegen. Ook zou het instellen van een nationale zwarte lijst juist “een sterk signaal naar de werknemers in de frontlinie” geweest zijn.