Advocaat Judith Tersteeg: Reisadviezen – wie van de drie?

11 april 2024 - 09:28 Redactie Reisbizz

Tijdens de coronapandemie draaide in de reiswereld vrijwel alles om de vraag of er sprake was van onvermijdbare buitengewone omstandigheden op basis waarvan de consument de reis kosteloos mocht annuleren. Een veelvoorkomende vraag was hoeveel waarde moest worden gehecht aan de reisadviezen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (BZK).

Mijn steevaste antwoord was dan altijd: juridisch gezien zijn het (slechts) adviezen zonder juridische status en de adviezen zijn dus niet bindend of verplicht, maar de ervaring leert dat rechters dergelijke adviezen weldegelijk meewegen in hun oordeel.

Dit is natuurlijk ook de reden dat er vanuit de ANVR veelvuldig is gelobbyd bij het Ministerie om genuanceerder met de reisadviezen om te gaan en is er gepleit voor een meer regionale dan algemene aanpak van de adviezen. Want aanvankelijk kregen bijvoorbeeld bepaalde eilanden code rood puur omdat ze nu eenmaal meegingen in de kleurcode van het bijbehorende vaste land. Dit terwijl er op het eiland geen uitbraken bekend waren. Uiteindelijk werden de reisadviezen gelukkig genuanceerder.

Onvermijdbare buitengewone situatie
Het Hof van Justitie van de Europese Unie ("HvJEU") heeft onlangs een arrest gepubliceerd (Tez Tours) dat verduidelijkt hoe de Richtlijn in deze omstandigheden moet worden uitgelegd. In deze kwestie heeft het HvJEU o.a. bevestigd dat een officieel reisadvies die reizen ontraadt of gebieden aanmerkt als ‘risicogebied’ geen voorwaarde is om een beroep te kunnen doen op “onvermijdbare en buitengewone omstandigheden” ter plaatse. Oftewel: ook als er op het moment van annuleren door de reiziger nog geen ‘negatief reisadvies’ geldt, kan er toch sprake zijn van “onvermijdbare buitengewone omstandigheden” op basis waarvan de reiziger kosteloos kan annuleren.

Eind november 2023 is de concepttekst van de nieuwe Richtlijn Pakketreizen gepubliceerd. Ook in Brussel is het ze niet ontgaan dat tijdens de corona pandemie waarde werd gehecht aan de reisadviezen van de autoriteiten. Dat ze dergelijke reisadviezen een meer formelere status hebben willen geven, verbaasd mij dus niet. Echter de manier waarop dit nu gebeurt, is in mijn optiek in de praktijk niet goed werkbaar.

Nieuw artikel
In een nieuw artikel heeft men nu opgenomen dat bij de bepaling of er sprake is van “onvermijdbare en buitengewone omstandigheden” rekening moet worden gehouden met officiële waarschuwingen tegen reizen naar een bepaalde bestemming afkomstig van de autoriteiten van:

de lidstaat van vertrek, of;
de lidstaat van verblijf van de reiziger, of;
het land van bestemming.

Ook een element waarmee rekening moet worden gehouden is de vraag of reizigers op de reisbestemming of in de lidstaat van verblijf of vertrek na terugkeer van de reis of vakantie aan ernstige beperkingen zullen worden onderworpen.

Wie van de drie?
Dit doet mij toch een beetje denken aan het spelletje ‘Wie van de drie’: wil het leidende reisadvies nu opstaan? Want hoe gaan we straks om met een reiziger die in België woont en bij een Nederlandse organisator een reis boekt naar Dubai. Als België, Nederland en Dubai alle drie een reisadvies afgeven dat niet met elkaar in lijn is, dan is dat natuurlijk vragen om problemen.

Mijns inziens dus duidelijk een voorbeeld van een goed bedoeld artikel dat echter in de praktijk heel lastig werkbaar is. Want ‘Wie van de drie’ is misschien leuk als je je een keer op zondagavond verveelt, maar in de hectiek van een grootschalige crisis als de coronapandemie lijkt me dat niet alleen de organisator maar ook de consument niet zit te wachten op oeverloze discussies over welk advies nu moet worden gevolgd.

Judith Tersteeg
Huisadvocaat van de ANVR